Stichting het Panorama
door landschapsarchitecten en voor landschapsarchitecten
Nieuws
Van woensdag 29 mei t/m zondag 2 juni 2024 gaan we op excursie naar hip en historisch Berlijn; een stad die sinds ons laatste bezoek met stichting het panorama 20 jaar geleden veel in ontwikkeling is geweest.
Berlijn is hip, Berlijn is sexy, Berlijn is booming. Sinds 2012 maakt Berlijn een groei door die vergelijkbaar is met de euforie na de val van de muur. 40.000 nieuwe inwoners komen jaarlijks naar het trendy Berlijn, met in hun kielzog ruim 11 miljoen toeristen (met 25 miljoen overnachtingen). De stad ligt aan de rivier de Spree die zich door en om de stad heen kronkelt en heeft wel 3,5 miljoen inwoners, wat het tot één van de grootste steden van Europa maakt.
Oktober 2023: De reünie van Het Panorama vond dit jaar plaats bij deelnemers Patrick (Ruijzenaars Landscapes), Roel (Studio van Wees), Mark, Karin, Dominic, Joshua en Ruben (MAAK space) in Amersfoort. Eind van de middag werd een wandeling gemaakt langs het beekdal van de Heiligenbergerbeek, onderdeel van een unieke doorgaande groene zone vanaf de stad tot aan de A28 en verder. Er werd onder andere stilgestaan bij het Parkhuis, Park Elisabeth Groen, Park Randenbroek en het Sportfondsenbadpark. Na een stamppotbuffet hebben we gekeken naar foto’s van de excursie in Stockholm, maar in het bijzonder naar een indrukwekkende film, gemaakt door Marlies. Na een korte brainstorm over mogelijke nieuwe excursiedoelen is de knoop doorgehakt, volgend jaar gaan we (met de trein) naar Berlijn!
Juni 2023: Van woensdag 14 t/m zondag 18 juni 2023 gaan we op excursie naar Stockholm. Gelegen op veertien eilanden bestaat de stad voor een derde uit natuur, een derde uit water en een derde uit bebouwing. De verweving van natuur en cultuur is de grote kwaliteit van deze stad. Zweedse landschapsarchitecten zijn gewend aan werken met en in de grootse natuur en de Zweden lopen voorop in duurzame ontwikkelingen. De focus van de excursie ligt op deze projecten, zoals Jaktgatan, Lövängsgaten en Hammarby Sjöstad. Maar natuurlijk staan ook een aantal klassiekers op het programma, zoals de historische stadsdelen Gamla Stan, Södermalm en Djurgården en de wereldberoemde begraafplaats Skogskyrkogården.
September 2022: Dit jaar gingen we op excursie naar de Oostenrijkse hoofdstad Wenen. Vanouds was Wenen een handelsknooppunt in centraal Europa. In de zomer lijkt het of alle bijna 2 miljoen inwoners buiten van de zon genieten langs de oevers van de kanalen en in de grote parken. Het overgrote deel van de openbare ruimte in historische binnenstad is voetgangersgebied geworden met een nieuwe vlakke vloer. Veel parken worden natuurlijker (her)ingericht en oude rangeerterreinen herontwikkeld tot park en/ of nieuwe woonwijk. Aan de noordelijke stadsrand wordt zelfs een heel nieuw stadsdeel gebouwd: Seestadt Aspern. De Deense Jan Gehl, Schrijver van “Cities for People” heeft hiervoor de basis gelegd. Met grote dank aan de fijne rondleiding en toelichting ter plekke van Lilli Licka, momenteel hoofd van het Institute of Landscape Architecture en mede-oprichter van KoseLicka Landscape Architecture.
Maart 2022: De reünie van Het Panorama vond dit jaar plaats bij Roel Hoogenboom op de Willem Arntz Hoeve in Den Dolder. Marlies van Diest vertelde ons van de plannen rondom deze locatie en ging ons voor op een zonnige wandeling door het oude bosrijke gebied. Na de wandeling hebben we gekeken naar foto’s van de excursie in Bordeaux. Ondertussen traditiegetrouw maakte Marlies dit jaar weer een prachtige swingende film van onze reis. Het excursiedoel voor dit jaar hebben we ook aangekondigd: Wenen (14 t/m 18 september 2022). We eindigden de reünie met een gezamenlijk diner.
September 2021: eindelijk konden we naar Bordeaux! De trein bracht ons in zes uur (vertraging even daargelaten) van Rotterdam naar Bordeaux. Bordeaux, in de vorige eeuw nog La Belle Endormie (de schone slaapster) genoemd; een ooit rijke havenstad die was ingedut, verarmd en vervuild. In de afgelopen twee decennia veranderde Bordeaux in een hippe, chique stad met hervonden zelfvertrouwen. Lopend ontdekten we het historische deel van de stad; één groot voetgangersgebied geplaatst op de UNESCO werelderfgoedlijst. Fietsend volgden we de oevers van de rivier, met prachtige kades en indrukwekkende stedenbouwkundige ontwikkelingen van o.a. MVRDV. Met als kers op de taart, de tentoonstelling Monet, Renoir… Chagall in het Bassins des Lumières! Een heerlijk zonnetje, goed geluimde groep en gepassioneerde collega’s ter plekke zorgden voor een reuze vlot en gezellig verlopen excursie.
April 2020: Excursie Bordeaux verplaatst naar 2021.
Vanwege het coronavirus kan de reis naar Bordeaux in juni 2020 niet doorgaan.
Oktober 2019: Kopenhagen reünie en toekomstplannen
De excursie naar Kopenhagen was een groot succes. Op de traditionele reünie na afloop, bezochten we het verfijnd gedetailleerde nieuwe Spoorpark in Tilburg, ontworpen door collega’s Kruit-Kok en Blom&Moors. We zagen onszelf terug in een swingende film die Marlies van Diest van de excursie had gemaakt. Lees de Kopenhagen Review 2019 met bijdragen van de excursiedeelnemers.
December 2018: In 2019 gaan we naar Kopenhagen. Kopenhagen is de afgelopen 10 jaar veranderd in een schone, fietsvriendelijke, duurzame, klimaatbestendige stad met veel recent gerealiseerde projecten (met veel prijzen) en vriendelijke Denen die goed engels spreken. Een van de aspecten waar we stil bij staan is het ”cloudburst management” (klimaataanpak) waarvoor de openbare ruimte ingrijpend wordt heringericht. Uiteraard fietsen we ook via de Super Cycle Highways over nieuwe fietsbruggen langs veel nieuwe projecten zoals de Amager Bakke met skihelling (BIG), ontwikkelingen op terrein van de voormalige bierbrouwerij Carlsberg en diverse nieuwe woonbuurten in Orestad en het Nordhaven gebied.
Oktober 2018: Moskou reünie en toekomstplannen
Deze maand beleven we onze excursie aan de hand van foto’s en filmpjes nog een keer. Nogmaals, het was een heel bijzondere reis en alle vrees vooraf was helemaal voor niets.
We gaan de belangstelling voor verschillende reisdoelen in 2019 peilen en zullen die binnenkort bekend maken.
Februari 2018: sneeuwrecord
In 100 jaar viel er niet zo veel sneeuw in Moskou als begin februari 2018: 43 cm!
De vorige burgemeester van Moskou wilde in 2009 dat het binnen de stad niet meer zou kunnen sneeuwen. Een programma om het weer te beïnvloeden zou slechts een derde kosten van het bedrag dat de sneeuwploegen en schoonmaakwerkzaamheden nu kosten. Tot op heden is men daarin niet geslaagd. Het sneeuwt en vriest nog steeds.
Het Russische ‘Ministerie van Noodsituaties’ geeft veiligheidsvoorschriften voor de jaarlijks terugkerende noodsituatie (de winter). Voorschrift 1: Loop niet langs gebouwen met dakgoten. Vallende ijspegels kunnen dodelijk zijn.
Op de reunie van de Manchester-Liverpool excursie in de prachtige voormalige houtwerkplaats bij Marlies in Baarn, hebben we heerlijk gegeten (met producten uit stadstuin Kweekland in Arnhem). Het bestuur presenteerde een vijftal toekomstige reisdoelen: Moskou, Bordeaux e.o., China (minimaal 1 week), Kopenhagen en Wenen. Buitengewoon veel enthousiasme was er voor Moskou. Er zijn hier de laatste jaren ontzettend veel nieuwe parken, pleinen, kades en straten (her)ingericht door Russische en buitenlandse bureau’s.
We zijn samen met Eva Radionova, bezig met de organisatie en het inhoudelijke programma. Inschrijven voor deze excursie (30 mei t/m 3 juni 2018) is niet meer mogelijk. Informatie: zie Excursie-pagina Moskou 2018.
juni 2017: Nieuws uit Manchester en Liverpool
De muurschildering met 22 bijen van graffity kunstenaar Russ Meehan in Manchester herdenkt de doden van de recente bomaanslag bij de Manchester Arena. De bij staat sinds de industriele revolutie symbool voor de harde werkers in Manchester. Ze bedekken een zijgevel in het nabij gelegen Northern Quarter.
Op dit moment wordt de bestaande Burbo Bank windfarm op 6 km voor de kust van Liverpool uitgebreid met 32 turbines. Deze nieuwe windturbines zijn met een hoogte van 195 m en 80m lange rotorbladen de grootste ter wereld en leveren elk 8 MegaWatt.
april/mei 2016: Nieuws uit Parijs
Place de la Republique
Op het favoriete demonstratieplein van Parijs (3,4 ha) komen al sinds 31 maart 2016 veel mensen bijeen rondom het vrijheidsbeeld van Marianne. Iedere avond en nacht wordt geprotesteerd tegen en gediscussieerd over alles “wat mis is”: het rechtse beleid van president Hollande, het kapitalisme, het milieu, de multinationals etc.
nieuwbouw Les Halles opgeleverd
Zal dit nieuwe dak de legendarische plek in oude glorie herstellen? Een golvend dak van glas en geel staal, de Canopee (bladerdak) genaamd, hult de entree tot het gerenoveerde ondergrondse winkelcentrum en metrostation in gefilterd licht. Het aangrenzende park is ook bijna klaar. Tijdens onze excursie krijgen we een toelichting van de landschapsarchitect van het park en de architect van de nieuwbouw.
100 ha groen erbij
In de vorm van groene daken, gevelgroen en stadslandbouw wil Parijs voor 47 locaties groene voorstellen om er 100 ha groen bij te maken. zie: www.paris.fr/parisculteurs
autoloze Champs Elysees
Vanaf juni zal ca 2 km (Arc de Triomphe tot Place de la Concorde), iedere 1e zondag van de maand, gebruikt worden voor allerlei evenementen in plaats van door vervuilend verkeer.
Parijs overstroomt!
1 juni 2016: Alweer geluk gehad en net op tijd aan natuurramp ontsnapt. ‘Hebben we niet over deze kade gefietst?’ (zie linker foto van 1 juni)
12 mei 2015: Nieuws uit Leipzig
– Sinds de aanslag in Parijs op Charlie Hebdo zijn er nog steeds iedere maandagavond demonstraties in Leipzig en Dresden.
– Een groot straatfeest was er onlangs in de Karl Liebknechtstrasse. Deze gezelligste straat van Leipzig wordt liefdevol “Karli” genoemd.
– Om de kosten van onderhoud in boomspiegels in Leipzig te drukken mag men zelf beplanting aanbrengen. Er is een brochure “guerilla-gardening” gemaakt met regels voor de beplanting.
– Zaterdag 30 mei begint het feest van het 1000 jarig bestaan van Leipzig met een StadtFestSpiel. Grote skulpturen (“Lipsias Lowen”) trekken door de stad waarna er op de Augustusplatz vuurwerk wordt afgestoken.
In Groningen zijn nu schilderijen uit de Gemaldegalerie Alte Meister (Zwinger paleis) in Dresden te zien. De 18e eeuwse keurvorsten August de Sterke en zijn zoon August III verzamelden een collectie die tot de belangrijkste in Europa zou gaan behoren. Om de lokale kunstproductie op een hoger niveau te brengen nodigden zij vooraanstaande buitenlandse kunstenaars uit om in Dresden te komen werken. Hieronder een drietal 18e eeuwse vedute (stadsgezichten) op Dresden van Bernardo Bellotto die zelfs bij de wederopbouw na de 2e WO gebruikt werden.
13 december t/m 25 mei 2015 in het Groninger Museum.
Op verzoek van velen gaan we eind mei 2015 zeer uiteenlopende ontwikkelingen in de voormalige DDR (Oost-Duitsland) bekijken. Door krimp ontstaan landschappen in de stad, na afloop van de bruinkoolwinning ontstaan gigantische meren-landschappen en ook bezoeken we het 18e eeuwse, uitgestrekte, op de Unesco werelderfgoedlijst staande Worlitzer Gartenreich bij Dessau.
april/mei 2014: Nieuws uit Madrid
– Vliegveld Barajas gaat Adolfo Suarez heten waarmee de Spaanse overheid de overleden ex-premier Suarez eert vanwege zijn cruciale rol in de recente geschiedenis van Spanje. Suarez was na de dood van dictator Francisco Franco in 1975 de eerste vrij gekozen premier die zich in een moeizaam overgangsproces bevond van een decennialange dictatuur naar democratie. De oud-premier overleed zondag 23 maart op 81-jarige leeftijd.
– Duizenden betogers protesteren tegen de strenge arbortus wet. Slechts bij levensgevaar of na verkrachting zal abortus nog toegestaan zijn.
– Er woedt begin april een grote bosbrand in de bergen bij Valdepenas de Sierra op ca 50 km ten noordoosten van Madrid. Al 1300 hectare is in de as gelegd.
– Demonstranten klagen de Spaanse monarchie aan en eisen een 3e Republiek. Onder andere de controversiele jacht-safari in Botswana in 2012 van Koning Juan Carlos I en recente financiele schandalen van dochter Cristina en haar echtgenoot zijn hiervoor de aanleiding.
– Burgemeester Ana Botella wil het centrum van Madrid ‘no-go-area’ maken voor demonstraties. “Ze vormen een bedreiging voor het toerisme en de kosten van deze
ongeregeldheden zijn erg hoog”.
– Op 1 april is het eerste filiaal van de HEMA in Spanje geopend in de Calle Fuencarral.
– De Guernica van Pablo Picasso vormde op International Dance Day voor de eerste keer in de geschiedenis het decor van een bijzonder ballet, gedanst door Joshua Ullate, ter herdenking van de bombardementen in Guernica in 1937.
– Een van de meest iconische reclame-uitingen van Spanje, het bord “Tio Pepe – Sol de Andalucia embotellado” aan de Puerta del Sol moet na 75 jaar wijken voor een Apple store in het gebouw. Dankzij 50.000 handtekeningen van de bevolking komt het neon-reclamebord binnenkort op een ander dak aan het plein te staan.
Unaniem is het besluit gevallen: we gaan in 2014 naar Madrid. We hebben, net als bij New York City in 2012, een sterk “now or never” gevoel. Met name zien we graag het grote en complexe parken- en infrastructuur-project dat onder leiding van West 8 voor de Rio Manzanares (“Madrid Rio”) is uitgevoerd, in optimale onderhoudstoestand.
12 oktober 2013: prijs voor stadsbouwmeester Antwerpen
Op onze Vlaanderen – excursie gaf Kristiaan Borret een toelichting op zijn visie en aanpak van de stad Antwerpen. Al 7 jaar is hij onafhankelijk adviseur met een kwaliteitsvolle
stedelijke omgeving als inzet. We hebben de resultaten in onder meer de publieke ruimte gezien. Hij heeft hiervoor de Vlaamse Cultuurprijs voor Architectuur 2012-2013 gekregen. “Borret en zijn team hebben een beleid gevoerd dat het sectordenken en de rigide regelgeving doorbreekt en gezorgd dat partijen samen nadenken over een concreet project, zodat er gegarandeerd iets beters uit de bus komt. De stadsbouwmeester slaagt erin zelf de hand uit te steken naar alle betrokken partijen. Hij krijgt de stadsdiensten op één lijn, maakt het bestuur warm voor zijn visie en zet ontwerpers, ontwikkelaars en opdrachtgevers samen rond de tafel. Ook al is hij soms kritisch, toch is Borret nooit de ‘vijand’. Hij is het klankbord: een onafhankelijke gesprekspartner met een onderbouwde
mening, maar niet te beroerd om andere standpunten over te nemen,” aldus de jury.
oktober 2013: Nordic Architecture On Tour
De Deense ontwerpen uit de jaren 50/60 zijn nog steeds erg mooi en tijdloos. In
Antwerpen gaf Annemarie Lund een lezing over het werk van C.Th. Sorensen en zijn tijdgenoten/collegas. De Deense stijl wordt gekenmerkt door artistieke inslag met eenvoudige simpele en geometrische vormentaal, functioneel, tijdloos, niet-modegevoelig en erg ruimtelijk. Recent werk van Jeppe Aagaard Andersen straalde dat ook uit waarbij opvalt dat de rol van de landschapsarchitect zich, eigenlijk net als in Nederland, heeft vergroot tot de integrale vormgever van ‘good urban life’.
Op de Vlaanderen reunie hebben we onlangs vier potentiele reisdoelen voor 2014 gepresenteerd. De aanwezigen waren enthousiast en hadden geen overduidelijke voorkeur voor een van de locaties; een aantal wilde ze wel allemaal bezoeken…..
1. Madrid
2. Leipzig + das Gartenreich met Worlitz en Dessau
3. Grand Paris
4. Bordeaux en binnenlanden
We gaan de komende tijd de mogelijke programma’s in inhoudelijke, logistieke en financiele zin tegen elkaar afwegen en hopen voor het einde van 2013, ons reisdoel voor 2014 aan te kondigen. We doen dit per e-mail en via de LinkedIn groep van de Stichting het Panorama.
januari 2013: Abdijplein wint 1e prijs ‘Publieke Ruimte 2013’
Jaarlijks publiceeert het kenniscentrum publieke ruimte in Vlaanderen een overzicht van gerealiseerde werken en reikt de prijs ‘Publieke Ruimte van het jaar’ uit. Hierdoor wil men bevorderen dat de publieke ruimte functioneert als een samenhangend, aantrekkelijk en herkenbaar gebied. Ook wordt gelet op verkeersveiligheid, beeldkwaliteit, toegankelijkheid, sociale veiligheid, materiaalkeuze, onderhoud en handhaving. Op 30 januari, op de de dag van de Openbare Ruimte in Brussel, heeft het Abdijplein in Averbode de 1e prijs ‘Publieke Ruimte 2013’ gewonnen. Het Antwerpse bureau Omgeving heeft hier een “Agora Reflexis” gemaakt. We zullen hier op onze excursie gaan kijken. Ook bezoeken we twee van de vier andere genomineerde locaties: de Korenmarkt in Mechelen van Okra en het C-mine plein in Genk van Hosper.
Van 6 t/m 9 juni gaan we op excursie naar onze zuiderburen. De inschrijving is na 15 januari 2013 gesloten.
november 2012: New York after Sandy
Onvoorstelbaar dat 4 maanden na ons bezoek de meest verwoestende storm in het noordoosten van de USA ooit, over New York heeft geraasd. Met als resultaat heel veel schade en daklozen. De orkaan zorgde voor meters zout (!) zeewater over een groot deel van Lower Manhattan en Brooklyn, zoals in het Hudson River Park, Battery Park en het Brooklyn Bridge Park. Veel grote bomen, zelfs in Central Park, werden door de storm geveld. De High Line ondervond weinig schade, alhoewel het water eronderdoor over de straten stroomde. De beplanting is gewend aan wind boven op het viaduct en veel bomen zijn verankerd. Ook de stevige grassen en lage inheemse beplanting worden door The Friends of the High Line trots als ‘weatherproof ‘ beschreven.
Na afloop van de zeer geslaagde excursie hebben we de reis extra diepgang gegeven door ons nogmaals te verdiepen in de karakteristieken van deze wereldstad. Alle 27 deelnemers hebben met groot enthousiasme een bijdrage geleverd aan het 145 pagina tellende boekje New York City review 2012. Naast prachtig beeldmateriaal bevat het beschrijvingen van o.a. de watertank, de ‘dog’s-run’ en carrousels. Belangstellenden kunnen op onze New York City pagina het boekje inzien en/of downloaden.
